Oeganda, Afrika Versterking van oplei­dings­capaci­teit in de tuin­bouw­sector in Oeganda

Zoals in de meeste Afrikaanse landen is landbouw in Oeganda de belangrijkste economische activiteit, met een aanzienlijke bijdrage aan het BBP en werkgelegenheid voor ongeveer 70% van de bevolking. Toch is 83% van de bevolking minimaal voedselonzeker, zijn de opbrengsten zeer laag en kampt de landbouwsector met talrijke structurele problemen (slechte agronomische praktijken, slechte voorlichtingsdiensten, slechte markt- en marketinginfrastructuur, zwakke producentengroeperingen, slechte coördinatie in de waardeketens, beperkte toegang tot land en productiekapitaal, en gebrek aan zakelijke vaardigheden) en is hij niet in staat de jeugd actief bij de landbouw te betrekken. De 14 agro-ecologische zones (AEZ’s) zijn in verschillende mate kwetsbaar voor klimaatgerelateerde gevaren zoals droogte, overstromingen, stormen, plagen en ziekten. Internationale rapporten over klimaatrisico’s bestempelen Oeganda als een van de meest onvoorbereide en meest kwetsbare landen ter wereld.

De meeste arbeid in de tuinbouwsector wordt verricht door vrouwen in plattelandsgebieden, die toch al gekenmerkt worden door meer gemarginaliseerde groepen in de samenleving. Er bestaat een gebrek aan landbouwopleiding die gericht is op lagere onderwijsniveaus en op vrouwen.

De tuinbouwsector, en dus de arbeidsmarkt (formeel en informeel), richt zich vooral op productie in plaats van op waardetoevoeging en basisproducten, hetgeen ook tot uiting komt in de programma’s voor opleiding, onderzoek en outreach. Aan kwaliteitsnormen voor landbouwgrondstoffen met betrekking tot nationale en internationale eisen wordt in veel gevallen onvoldoende aandacht besteed.

Momenteel zijn de opleidingsinstituten vooral gericht op het onderwijzen van theorie, in plaats van praktische vaardigheden die in de tuinbouwsector nodig zijn, op basis van functieprofielen. In de meeste opleidingsinstituten ontbreekt het nog steeds aan adequate faciliteiten voor praktische opleiding.

Een fundamenteel zwak punt in het landbouwonderwijs is dat de opleiding van beroepsopleiders niet op passende en systematische wijze plaatsvindt. Bovendien hebben leraren in het beroepsonderwijs weinig tot geen industriële ervaring of pedagogische opleiding. Er zijn nauwelijks programma’s beschikbaar voor onder- of ongediplomeerde TVET-leraren en -opleiders en de huidige capaciteit voor lerarenopleiding is niet voldoende om te voldoen aan de enorme vraag naar bijscholing aan vernieuwde TVET-instellingen. Publiek-private partnerschappen in de tuinbouwopleiding en samenwerkend leren tussen TVET en universiteiten moeten worden verbeterd.

De kwalificaties van het personeel van de KYU zijn weliswaar toereikend, maar op individueel niveau zijn meer opleiding, technische tuinbouwexpertise, publiek-private partnerschappen en het gebruik van moderne, praktijkgerichte landbouwopleidingsmethoden vereist.

Samenwerking en structurele interactie met tuinbouwprogramma’s (aan de KYU en aan TVET’s) over waardetoevoeging, voedingsaspecten, fytosanitaire en kwaliteitscontrolemaatregelen voor tuinbouwproducten moeten worden ontwikkeld (integratie van programma’s, delen van onderzoek/innovaties).

Voor BAC is er behoefte aan praktische opleiding van het personeel over technische onderwerpen zoals klimaatslimme landbouw, waardetoevoeging, kwaliteitscontrole en niet-technische onderwerpen zoals agribusiness, beheer van de waardeketen, onderwijs van het personeel als innovator, netwerker en samenwerker.

De curricula van zowel de KYU als de BAC moeten worden gemoderniseerd in termen van arbeidsmarktbehoeften, moderne onderwijsmethoden en publiek-private partnerschappen voor praktische opleiding. Zo is er op onderwijsniveau behoefte aan meer vervolgprogramma’s in onderwijs en opleiding, namelijk korte cursussen en/of postdoctorale kwalificaties.